Na stan zachowania zbiorów gromadzonych, przechowywanych i udostępnianych w muzeach, archiwach wpływ mają bardzo różne czynniki, a skutki ich oddziaływania kumulują się przez lata. Stan zachowania zbiorów zależy w dużym stopniu od warunków klimatu wewnętrznego, w którym są przechowywane: temperatury i wilgotności względnej powietrza, stężenia zanieczyszczeń gazowych (takich jak np. dwutlenek siarki i tlenki azotu) oraz pyłowych w powietrzu wewnętrznym, sposobu oświetlenia i stopnia naświetlenia. Na ich stan ma wpływ także indywidualna odporność przedmiotów na oddziaływanie wszystkich czynników zewnętrznych. I tak na przykład stary druk z XVII wieku jest w obecnych czasach trwalszy od książki wydrukowanej np. pod koniec XIX wieku, mimo że jest od niej o 200 lat starszy. Zjawisko to jest skutkiem wykonania starego druku po prostu z lepszych materiałów. W połowie XIX wieku do produkcji papieru jako źródła włókien zaczęto stosować drewno, czego konsekwencją było zmniejszenie odporności papieru na czynniki zewnętrzne, a do zaklejenia papierów zaczęto używać kalafonii, co prowadziło do zakwaszania papieru .
A zatem rozważając wpływ środowiska na przechowywane zbiory, trzeba także brać pod uwagę ich specyficzne, indywidualne cechy, jak również ich ''życiorys'', czyli m.in. sposób ich użytkowania, przechowywania w ciągu całego okresu ich istnienia, gdyż zdarza się, że przedmiot przeniesiony do środowiska, zdawałoby się na podstawie wiedzy konserwatorskiej, dla niego optymalnej, a przechowywany uprzednio przez wiele lat w warunkach odmiennych, źle reaguje na zmianę klimatu, temperatury, oświetlenia ulegając degradacji.
Ze względu na różne zalecenia dotyczące jakości i czystości powietrza wewnętrznego, pomieszczenia muzealne, archiwa i biblioteki można podzielić na dwie podstawowe kategorie (tabela 1). Jedną z nich tworzą grupy pomieszczeń, w których wymagania dotyczące powietrza są określane w oparciu o komfort cieplny przebywających w nich osób. Drugą grupą są pomieszczenia, w których wymagania klimatyczne są ściśle związane z optymalnymi warunkami przechowywania przedmiotów. Poza koniecznością zapewniania dziełom sztuki jakości i czystości powietrza sprzyjającym ich przechowywaniu i ekspozycji, kolejnym problemem jest konstrukcja i wykończenie budynku, w którym się one znajdują. Często się bowiem zdarza, że w budynku, w którym są przechowywane zbiory, bez dodatkowych rozwiązań technicznych, nie jest możliwe zapewnienie wymaganych warunków środowiska wewnętrznego.
W celu zapewnienia właściwych, ze względu na wymagania zdrowotne (określone dla ludzi) oraz konserwatorskie (określone dla przedmiotów zabytkowych), parametrów powietrza, pomieszczenia można rozpatrywać na trzy sposoby. Pierwszy sposób - kolekcja kontra obszary nie przeznaczone na zbiory, obszary ogólnie dostępne kontra obszary przeznaczone tylko dla personelu, obszary ''zanieczyszczone'' kontra obszary ''czyste''. Taki podział pomieszczeń pomaga wyodrębnić pomieszczenia charakteryzujące się różnymi wymaganiami dotyczącymi jakości i czystości powietrza, wielkości doprowadzanego strumienia powietrza zewnętrznego, strategii rozwiązania instalacji klimatyzacyjnych, itp. Podstawowym wymaganiem jest oczywiście zaprojektowanie oddzielnych instalacji klimatyzacyjnych (lub ich strefowanie) dla każdej z wymienionych grup pomieszczeń (o takich samych lub zbliżonych cechach i wymaganiach).
Chociaż często zdarza się, że podjęcie decyzji dotyczącej jakości powietrza wewnętrznego, szczególnie w przypadku kolekcji mieszanych, jest wynikiem kompromisu pomiędzy wieloma, wzajemnie sprzecznymi wymaganiami klimatycznymi w zakresie przechowywania i ekspozycji dzieł sztuki wykonanych z różnorodnych materiałów. Zdefiniowanie wymagań dla poszczególnych pomieszczeń ekspozycyjnych wynika bezpośrednio z przeznaczenia danego obiektu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz